Bốn nấc thang đến 9.0 IELTS Listening

Từ chỗ không thể hiểu khi nghe người nước ngoài nói tiếng Anh, nhờ công thức nghe dạng nấc thang, Phạm Xuân Phi đạt điểm tuyệt đối 9.0 IELTS Listening.

https://wsi.li/dl/qMrjiiJXoWfWfTa88/

Phạm Xuân Phi, sinh năm 1987, là cựu sinh viên chuyên ngành Kỹ thuật trường Đại học Thủy lợi. Phi lấy bằng thạc sĩ ngành Quản lý Kinh doanh tại Đại học Southampton, Anh hồi tháng 9/2012 và hiện là giám đốc một công ty kinh doanh về giáo dục.

Thời phổ thông, Xuân Phi học khối A, chỉ chú tâm đến các môn tự nhiên nên gần như mất gốc tiếng Anh hoàn toàn. Khi sắp tốt nghiệp đại học và có mong muốn tìm học bổng du học, anh mới nhận ra mình không đạt điều kiện tiếng Anh để nộp hồ sơ xin học bổng.

Bắt đầu hành trình luyện IELTS, kỹ năng Nghe (Listening) là ác mộng với Phi khi không thể hiểu người nước ngoài nói. Sau ôn luyện, Xuân Phi đạt 6.5 điểm ở kỹ năng này.

Tháng 7/2020, Phi thi và đạt 8.0 IELTS sau bốn tháng chủ động ôn luyện, trong đó kỹ năng Listening đạt điểm tuyệt đối 9.0. Anh cho biết đây là thành quả một quá trình ôn luyện theo phương pháp học "nấc thang" với 4 giai đoạn.

Nấc thang 1: Nghe chữ (chữ cái, chữ số)

Nghe chữ và số là phần cơ bản nhất Phi luyện tập khi bắt đầu học tiếng Anh. Theo anh, người học trước tiên nên luyện nghe đánh vần từng chữ cái và chữ số cho thật thành thạo với các bài nghe đánh vần tên người, địa danh hay số điện thoại, sau đó mới nghe dần lên mức khó hơn. Đây cũng là một phần trong bài nghe IELTS section 1.

"Cứ luyện tập thật nhiều rồi các bạn sẽ quen và bắt được âm trong tiếng Anh, từ đó luyện cho mình phản xạ nhanh với chữ cái và chữ số", Xuân Phi chia sẻ.

Nấc thang 2: Nghe từ (chọn từ, điền từ)

Sau khi đã nghe thành thạo "chữ", cấp độ cao hơn là nghe từ. Có hai dạng bài nghe từ phổ biến là chọn từ và điền từ. Trước tiên, người học tập nghe để làm bài tập chọn từ đúng còn thiếu trong các đáp án gợi ý. Cách nghe này giúp bạn nhận diện cách đọc chuẩn các từ khác nhau, từ đó phân biệt các từ phát âm gần tương tự như nhau.

Sau đó nghe điền từ. Dạng bài tập này khó hơn chọn từ vì người nghe sẽ không có gợi ý nào về từ cần điền. Do đó, nếu luyện thành thạo, trình độ nghe sẽ lên một mức mới.

Thạc sĩ Phạm Xuân Phi. Ảnh: Nhân vật cung cấp

Nấc thang 3: Nghe câu

Để nâng trình độ nghe lên tiếp một bậc, người học cần tiếp tục tập luyện cách nghe trọn vẹn từng câu, kiên nhẫn nghe lần lượt từ câu đơn giản cho đến các câu dài, phức tạp.

"Trong câu có thể xuất hiện hiện tượng nuốt từ hay nối âm khá khó nghe. Các bạn nhớ ghi chú lại càng nhiều càng tốt vì nó sẽ giúp các bạn vừa nâng cao trình độ nghe vừa luyện khả năng viết nhanh, rất hữu ích cho việc học tiếng Anh sau này", anh Phi nói.

Tiếp đó, theo Phi cần luyện tập thật chăm chỉ cho đến khi viết lại được một câu hoàn chỉnh có nghĩa.

Nấc thang 4: Nghe đoạn

Ở giai đoạn này, người học cần cố gắng nghe một lượt đoạn cần nghe, cố gắng nghe được càng nhiều từ càng tốt, phát hiện từ khóa bằng cách chú ý những chỗ người nói nhấn giọng, từ đó hiểu được nội dung chính của cả đoạn. Một lưu ý nữa khi nghe đoạn là hãy tập tóm tắt nội dung để tăng khả năng nghe hiểu.

Phi cho biết một số nguồn để luyện tập nghe các đoạn ngắn là Esl lab, Spotlight English, Ellen monolouge.

Cùng với 4 nấc thang trên, Xuân Phi cũng tăng độ khó về tốc độ nghe. Một tuần, anh thường làm một bài luyện nghe theo tốc độ thông thường, còn lại đều tăng tốc độ âm thanh lên 1,25 hoặc 1,5 lần; không gạch chân từ khoá mà làm bài luôn; không đọc trước đáp án bài "Multiple choice" (chọn đáp án đúng) mà nghe xong hết rồi dựa vào trí nhớ để điền từ. Thậm chí, Xuân Phi còn thử vừa nghe IELTS, vừa bật nhạc khác để luyện sự tập trung.

"Nếu không làm khó hẳn lên thì không thể đạt đến điểm hoàn hảo được", Phi nói.

Đến gần ngày thi, Xuân Phi vẫn luyện nghe, chép chính tả, cụ thể là nghe chép phim trên Netflix. Anh nhận định, lời thoại trong phim thường nhanh, khó nghe, khó hiểu hơn trong IELTS Listening. Do vậy, thí sinh luyện với những nguồn này khi quay lại với IELTS sẽ thấy tự tin hơn.

Theo Xuân Phi, thí sinh cũng nên ôn luyện một cách có trọng tâm, phải tìm ra điểm yếu của mình là gì để tập trung vào đó. Phi thường gặp khó từ câu 35-36 trong bài thi Nghe với nhiều lỗi điền từ "có s" hoặc "không s". Anh ôn tập bằng cách luôn đánh dấu rõ các ô trống cần điền danh từ, ghi một chữ "S" viết hoa vào đó để chú ý nghe, và để ý từ ở các cụm song song nhằm có thêm cơ sở để suy đoán số ít, số nhiều. Sau đó, Xuân Phi dành hai tuần liền chỉ luyện điền từ, tua đi tua lại từng câu sai để khắc phục triệt để hạn chế của mình.

"Cứ dần dần luyện từng bước, đừng nóng vội, thành công chắc chắn sẽ tới", Xuân Phi chia sẻ.

 

Bốn bước từ số không đến 9.0 IELTS Listening

Nguyễn Hoàng Ngân nói nhờ nắm 4 cấp độ nghe khi ôn luyện, từ một người "điếc" tiếng Anh, cô đã đạt điểm IELTS Listening tuyệt đối 9.0.

Hoàng Ngân, 28 tuổi, cựu sinh viên trường Đại học Ngoại ngữ - Đại học Quốc gia Hà Nội đạt IELTS 8.0 ở kỳ thi ngày 18/10/2022, trong đó hai kỹ năng Listening (Nghe) và Reading (Đọc) đạt điểm tuyệt đối 9.0.

Ngân nói dù học chuyên Anh từ cấp 3 tại trường THPT chuyên Lương Văn Tuỵ, tỉnh Ninh Bình nhưng cô chỉ thành thạo ngữ pháp và đọc. "Gia đình mình cũng không có điều kiện để trang bị máy tính hay internet để mình tự học nghe thêm, do đó kỹ năng Nghe của mình đến thời điểm đó gần như bằng 0", Ngân nói.

Với xuất phát điểm đó, khi học ở trường Đại học Ngoại ngữ, Hoàng Ngân sốc với yêu cầu nghe ở các môn học. Trong một lần đi chơi ở Hồ Gươm, Hoàng Ngân gặp một nhóm khách Tây nhờ chỉ đường đến phố Tràng Tiền. Họ nói khá nhiều, nhưng từ duy nhất cô nghe được là "Trang Tien". "Sau đó, còn xấu hổ hơn khi mình không biết nói về đường đi trong tiếng Anh, loay hoay một lúc mình chỉ có thể nói được cụm duy nhất 'follow me'", Ngân nhớ lại.

Sau trải nghiệm đó, Ngân quyết tâm phải "học nghe cho bằng được", không chỉ hoàn thành tốt các học phần trên trường, mà phải dùng được tiếng Anh trong thực tế.

Nguyễn Hoàng Ngân. Ảnh: Nhân vật cung cấp

Hoàng Ngân cho biết, quá trình học nghe từ gần mất gốc đến 9.0 không hề đơn giản, nếu tiếp xúc với kỹ năng nghe muộn, người học không dễ có tư duy và thói quen nghe như các bạn học từ sớm. Ngoài ra, một nguyên nhân quan trọng khiến kỹ năng Nghe khó nhằn với các thí sinh IELTS là do chưa xác định được đúng level (trình độ) của bản thân.

Ngân dẫn chứng, một số bạn tuy mới bắt đầu học đã làm theo thông tin trên mạng, làm luôn đề thi IELTS trong khi bản thân nghe không hiểu gì, sau đó tra từ mới tới vài trang. Dần dần, người học sẽ có tâm lý chán nản.

Từ kinh nghiệm ôn luyện đạt 9.0 IETLS Listening, Ngân cho rằng nên xác định khả năng nghe của trước khi tìm phương pháp học hiệu quả. Ngân chia sẻ bốn cấp độ nghe và phương pháp học cho từng cấp độ mà cô đã đúc kết:

Level 1: Nghe không hiểu gì, hơn 70% là từ mới.

Level 1 là cấp độ của những bạn mới bắt đầu học tiếng Anh, từ vựng chưa đủ để nghe hiểu được nội dung của bài. Theo Ngân, biện pháp tốt nhất cho người mới bắt đầu là bổ sung từ vựng. Hai cuốn sách giúp tăng từ vựng, theo Ngân là English Vocabulary in Use (có thể học từ quyển Pre-Intermediate trở lên) với những từ vựng quen thuộc, được chia thành các nhóm và Cambridge Vocabulary for IELTS với những từ vựng hay dùng cho các chủ đề thường thấy trong IELTS.

Ngoài ra, khi học qua audio và video, để không bị nhàm chán, Ngân cho rằng có thể chọn các chủ đề phù hợp với sở thích của bản thân. Tuy nhiên, cô lưu ý hãy chọn các nguồn phù hợp với trình độ, không nên ham học cao siêu vội. Người học có thể tham khảo nguồn nghe chia trình độ từ website của Hội đồng Anh - đơn vị tổ chức bài thi IELTS hay một số website khác.

Level 2: Nghe không hiểu nhưng hiểu khi đọc phụ đề.

Nếu gặp phải vấn đề này, bạn có thể đang yếu về phát âm. Theo lối học cũ, một số người vẫn chỉ quen tra nghĩa của từ là đủ, tuy nhiên để nghe được bạn còn cần phải biết từ đó phát âm như thế nào.

Một ví dụ đơn giản là từ "recipe" (công thức nấu ăn), nhiều học sinh quen đọc Việt hóa thành /rì-cíp/, trong khi đó từ này có đến 3 âm tiết là /ˈre.sə.pi/. Vậy nên khi nghe, người học không hình dung được người nói đang nhắc đến một từ quen thuộc mà mình vốn đã biết.

Để giải quyết khó khăn này, bạn cần học lại cách phát âm từ, trước hết bắt đầu với bảng ký hiệu ngữ âm quốc tế IPA (International Phonetic Alphabet). Khi học từ vựng nào, bạn nhớ học cả phát âm của nó, nghe và nhại lại theo. "Thực ra cách này còn có thể giúp chúng ta nhớ từ tốt hơn, vì các bạn đã vận dụng nhiều giác quan vào việc nhớ từ", Ngân nói.

Level 3: Nghe hiểu từ đơn nhưng không nghe được cả câu.

Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là khi nói, người nói thường nối âm, nuốt âm, các từ không còn rõ như nói đơn lẻ nữa. Người học cần học phát âm nâng cao sau khi học xong phát âm từ, gồm nối âm và trọng âm, giảm âm câu.

Ví dụ, thay vì nói riêng rẽ "It// is// an// apple", bạn có thể nối âm nhanh thành /ɪt.tɪ.zən.’næp.əl/.

Nếu trọng âm chính là cách chúng ta nhấn mạnh, đọc nặng hơn, to hơn, thì giảm âm ngược lại là cách chúng ta nói âm đó nhẹ đi. Giảm âm thường rơi vào những từ ngữ pháp trong câu. Theo Ngân, từ "an" ở ví dụ trên, trong khi đọc nhấn mạnh là /æn/ thì khi giảm âm lại chỉ còn /ən/, việc giảm nhẹ âm thế này có thể khiến một số bạn không nghe ra.

Level 4: Nghe hiểu nhưng không làm bài được.

Theo Ngân, điều cần làm ở trình độ này là học kỹ năng làm các dạng bài của IELTS. Để đảm bảo mức điểm tốt nhất, người học cần phân tích được rõ ràng dạng bài mà mình còn yếu, các lỗi hay mắc phải, để luyện tập nhiều hơn và tập trung hơn khi nghe.

Để làm bài Listening tốt, Ngân cho rằng phải luôn có bước Pre-Listening - chuẩn bị trước khi nghe. Đối với dạng bài thường gặp nhất trong IELTS Listening là điền vào chỗ trống (Gap-filling), hay xuất hiện ở part 1 và 4 của đề thi, thí sinh có thể áp dụng phương pháp H.I.G – Highlight, Identify, Guess.

Trong đó, Highlight là gạch chân những keyword (từ khoá) xuất hiện trong đề bài; Identify là từ loại (Danh từ/ Động từ/ Tính từ/ Trạng từ) sẽ điền vào chỗ trống; Guess là nội dung có thể điền vào chỗ trống. Ở bước này, bạn không nên dùng kiến thức xã hội của bản thân để đoán nội dung đáp án.

Ngoài ra, theo Ngân, thí sinh thường hay nhầm lẫn ở danh từ (số ít/ số nhiều), spelling (đánh vần), code (mã, thường thấy nhất là postcode - mã bưu điện) bao gồm cả số và chữ cái. "Khi nắm rõ cách làm các dạng bài, luyện tập để khắc phục các điểm yếu, thí sinh đã có thể tự tin để đi thi và mang về điểm IELTS Listening tốt nhất", Ngân chia sẻ.